22 lipca 1949 roku wraz trasą W-Z zakończono budowę Domu Literatury. Budynek został oddany w stanie surowym. Przez kolejny rok pisarze poszukiwali i pozyskiwali fundusze na wykończenie wnętrz.
25 czerwca 1950 roku literaci wprowadzili się do swojego Domu Literatury, w którym mieli do dyspozycji:
- salę odczytową z krytym światłem sufitowym i mechaniczną wentylacją
- pomieszczenia biurowe
- bibliotekę
- pokoje dla gości
- własną kuchnię
- stołówkę
- palarnię
- oraz tymczasowe lokale dla pisarzy borykających się z problemami mieszkaniowymi.
Wkrótce z tych lokali skorzystają m.in. Hanna Ożogowska, Pola Gojawiczyńska, Janina Porazińska, Arnold Słucki, Tadeusz Breza czy Zofia Nałkowska, która w utworze „Klamra” opisze Stare Miasto widziane z okna drugiego piętra Domu Literatury.
Układ funkcjonalny i wnętrza Domu Literatury zaprojektowano pod kątem potrzeb środowiska i Związku Literatów Polskich. Wyposażenie, meble, wystrój historycznej auli projektowała Maria Chomentowska, młoda wybitna projektantka w konsultacji z Wandą Telakowską, twórczynią powojennego Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, która była zaprzyjaźniona z wieloma pisarzami, znała Jarosława Iwaszkiewicza od lat 30. XX wieku, w czasie okupacji bywała u Iwaszkiewicza w Stawisku razem z Baczyńskim, Miłoszem.
Głównym inwestorem finansującym wyposażenie wnętrz był Zarząd Główny Związku Literatów Polskich.
„Odbudowane kamienice przekazano w użytkowanie Związkowi Literatów Polskich 3 czerwca 1950 roku. Całkowita kubatura obu budynków wyniosła 14.500 metrów sześciennych. Dzięki tak szybkiemu tempu odbudowy rozpoczynający się 24 lipca 1950 roku V Zjazd Związku Literatów Polskich mógł odbyć się już w Domu Literatury przy Krakowskim Przedmieściu, choć wnętrza nie były jeszcze całkowicie wykończone. W maju i czerwcu 1950 roku gotowe do użytku były sala odczytowa – konferencyjna (110 foteli i 50 krzeseł), stołówka, lokal klubowy, szatnia oraz klatka schodowa. Realizację umeblowania biblioteki, pokoi gościnnych i muzeum planowano na sierpień i wrzesień. Głównym inwestorem finansującym wyposażenie wnętrz był Zarząd Główny Związku Literatów Polskich.
Wnętrza połączonych kamienic są unikatowym zespołem pomieszczeń w praktycznie niezmienionej od 1950 roku formie. Zachowane wyposażenie zaprojektowane przez jedną z najsłynniejszych powojennych polskich projektantek Marię Chomentowską stanowi ewenement.
Główna klatka schodowa, wspólna dla obydwu budynków znajduje się w kamienicy Prażmowskich. Jej wystrój przywodzi na myśl stylistykę reaktywowanej po wojnie Spółdzielni Ład, dominuje jasnozłoty kolor jesionu uzupełnieniem są kinkiety o klasycyzującej formie. Mniej reprezentacyjna druga klatka schodowa, z wejściem od ulicy Senatorskiej, pełni jedynie funkcje komunikacyjne i prowadzi do biur i części mieszkalnej budynku.
Na parterze Domu Literatury w latach pięćdziesiątych przewidziano antykwariat artystyczny i księgarski, restaurację klubową i palarnię, a w piwnicach obok pomieszczeń technicznych – stołówkę.
Na pierwszym piętrze Domu Literatury znajduje się Sala Konferencyjna określana
w dokumentacji jako Sala Odczytowa. Mieści się ona w kamienicy Johna tuż nad trasą W-Z, zaprojektowana przez wspomnianą znaną i cenioną artystkę Marię Chomentowską w 1950 roku. To unikalny projekt zachowany w stanie nienaruszonym. Ma powierzchnię zbliżoną do kwadratu 16,5×14,4 m. Sufit wspierają dwa filary obłożone jesionem. Od strony zachodniej Sali znajduje się podium, płynną linią cofnięte w głąb muru, również wyłożone jesionową boazerią. Osiem rzędów foteli umocowanych do podłogi, stojących w półkolistych rzędach po dwa na każdym stopniu, tworzą ciekawy rytm obłych kształtów. Maria Chomentowska była znana z umiejętności wykorzystania właściwości drewnianej sklejki i tu w sposób mistrzowski zaprojektowała fotele z tego właśnie materiału. Sala Konferencyjna ma również ciekawie zaplanowany strop, kryjący oświetlenie. Centralnie umieszczono wgłębienie
o kształcie prostokąta z zaokrąglonymi rogami, za którego krawędzią umieszczono źródło światła. W dwóch bocznych częściach sufitu symetrycznie znajdują się również wgłębione okręgi emitujące światło. Wnętrze tej Sali, tak jednolite stylistycznie, to wysmakowana kompozycja artystyczna.
Kolejnym wnętrzem, na które należy zwrócić uwagę w Domu Literatury, jest usytuowana na drugim piętrze kamienic Biblioteka Donacji Pisarzy Polskich. To obszerne pomieszczenie czytelni z dwoma aneksami po bokach. Meble czytelni również projektowała Maria Chomentowska. Jej dziełem są duże stoły, krzesła oraz ciekawy zestaw szczeblikowych foteli i trzyczęściowej, załamującej się pod kątem kanapy w jednym z aneksów. Drugi aneks ma charakter przytulnego wnętrza rokokowego, niestety nie znany jest projektant. Najprawdopodobniej kopie rokokowych mebli kanapki i foteli zostały wykonane w Wytwórni Mebli Stylowych Henryków, specjalizującej się w latach pięćdziesiątych w wykonywaniu sprzętów historyzujących. (Anna Kostrzyńska-Miłosz: Historia Domu Literatury w Warszawie, https://fundacjadl.home.pl/autoinstalator/wordpressplugins1/wp-content/uploads/2023/05/Dom-Literatury-w-Warszawie_artykul.pdf)
| < POPRZEDNIA | WSZYSTKIE | NASTĘPNA > |