Organizacje Fundatorzy
PEN Club
PEN Club (P.E.N. – angielski skrót słów „poets, essayists, novelists”, zarazem „pen” – „pióro”) to międzynarodowe stowarzyszenie pisarzy, które powstało w 1921 roku w Anglii i opowiada się za swobodną wymianą twórczości, przeciw antagonizmom narodowym, klasowym, rasowym oraz dyktaturom i cenzurze. Od członków P.E.N.
którymi mogą być godni tego pisarze, edytorzy i tłumacze, wymaga się przestrzegania zasad zawartych w deklaracji ideowej Międzynarodowego P.E.N., zwanej Kartą.
Formy działalności Polskiego PEN Clubu to: funkcja opiniotwórcza, obrona represjonowanych pisarzy świata, publiczne odczyty, dyskusje literackie, konferencje międzynarodowe. Od 1989 roku przyznawana jest przez Polski PEN Club coroczna prestiżowa nagroda literacka im. Jana Parandowskiego, którą otrzymało wielu
wybitnych polskich twórców literatury.
Polski Oddział PEN Clubu założył Stefan Żeromski w 1925 roku i był jego pierwszym prezesem. Obecnie funkcję tę pełni Marek Radziwon.
Polski PEN Club
tel./faks 22 826 57 84
22 828 28 23
penclub@penclub.com.pl
www.penclub.com.pl
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich
Jak głosi preambuła Statutu SPP – „Stowarzyszenie Pisarzy Polskich powstało z woli pisarzy, którzy w stanie wojennym i po bezprawnym rozwiązaniu Związku Literatów Polskich w 1983 roku tworzyli i podtrzymywali niezależne życie literackie i kulturalne jako ważny składnik bytu odradzającego się społeczeństwa obywatelskiego; SPP nawiązuje do tradycji Związku Zawodowego Literatów Polskich powstałego w 1920 r.” Ponieważ rozwiązany ZLP ówczesne władze wkrótce przywróciły z lojalnymi wobec nich pisarzami, działająca w „drugim obiegu” grupa pod przewodem Jana Józefa Szczepańskiego, prezesa rozwiązanego ZLP, przyjęła inną nazwę – właśnie Stowarzyszenie Pisarzy Polskich.
Po rejestracji w 1989 roku SPP stało się główną organizacją pisarską w wolnej RP. Obecnie ma ponad 900 członków w jedenastu oddziałach na terenie kraju. Funkcję prezesa Zarządu Głównego SPP pełni prof. Anna Nasiłowska. Prezesem największego, liczącego ok. 400 członków, Oddziału Warszawskiego jest Zbigniew Zbikowski.
Związek Literatów Polskich
Związek Literatów jest kontynuacją założonego przez Stefana Żeromskiego w 1920 roku Związku Zawodowego Literatów Polskich. Reaktywowany w 1944 roku, w roku 1949 zmienił nazwę na Związek Literatów Polskich i charakter – z organizacji o charakterze zawodowym stał się związkiem twórczym. Zawieszony w roku 1981, w okresie stanu wojennego, w 1983 roku został rozwiązany (na mocy międzywojennego prawa o
stowarzyszeniach, wchodzącego w skład tzw. ustaw kagańcowych) i w tym samym roku
wznowił działalność. Po reaktywacji szybko odbudowano strukturę organizacyjną. Obecnie
terenowe oddziały ZLP działają we wszystkich ośrodkach wojewódzkich a ponadto w
Słupsku, Radomiu, Ciechanowie i Płocku, zrzeszając łącznie ponad 1300 członków i
kandydatów. Prezesami ZG byli kolejno – Halina Auderska, Wojciech Żukrowski i Piotr
Kuncewicz, obecnie funkcję tę pełni Marek Wawrzkiewicz.
Inne organizacje
W Domu Literatury mieszczą się:
- Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, ośrodek badawczy działający w strukturach Muzeum Literatury, dokumentujący polskie życie literackie i intelektualne w kraju i na emigracji po roku 1939. Instytut prowadzi działalność wydawniczą: publikuje wyniki badań, wydaje opracowania źródłowe, bibliografie. Jest współwydawcą serii „Archiwum Kultury” – korespondencji Jerzego Giedroycia z wybitnymi postaciami kultury polskiej w kraju i na emigracji. Współpracuje ze światowymi placówkami posiadającymi w swoich zasobach polskie archiwa.
- Stowarzyszenie Kultury Europejskiej SEC
Od 2023 roku w Domu Literatury swoje biura lub siedziby mają także organizacje: